شاید در نگاه اول نانودندان پزشکی بیشتر علمی تخیلی به نظر برسد تا واقعیت اما با سرعت پیشرفت در حوزه علم و فناوری و پزشکی در آینده ای نه چندان دور میتواند به واقعیت تبدیل شود کلمه نانو از کلمه یونانی “کوتوله” گرفته شده است.
واژه نانو زمانی که با فناوری ادغام میشود به معنای استفاده از ماشین آلات دقیق و ظریفی است که قادر به دستکاری مواد هستند. در نانوتکنولوژی برای ساخت تقریباً هر محصولی از بلوکهای ساختمانی در ابعاد اتمی استفاده میشود. نانوتکنولوژی زمانی که در حوزه دندانپزشکی به کار میرود نانو دندانپزشکی نامیده میشود این فناوری میتواند در حفظ سلامت دهان و ترمیم ضایعات دهانی با استفاده از نانومواد نانوروباتها و مهندسی روشهای تشخیصی و درمانی جدید بکار رود.
خاستگاه نانو دندانپزشکی
در آغاز قرن بیست و یکم اصطلاح نانو دندانپزشکی توسط R.A. Freitas Jr به کار گرفته شد وی چگونگی استفاده از نانوروبات ها را در بازسازی دندان و ارتودنسی توضیح داد علاوه بر این او چشم اندازی برای استفاده از نانورباتها و نانومواد برای ساخت محصولات دندانپزشکی آینده نگر مانند خمیر دندان و رباتهای دندانی ارائه کرد بر اساس این دیدگاه مداخلات درمانی در زمینه نانودندان پزشکی شامل نانو ،جراحی نانو داروها و تعداد زیادی از نانومواد دیگر میشود که عمیقاً بر حوزه دندانپزشکی بالینی تأثیر میگذارد بصورتیکه درک ما را از حوزه دندانپزکی به طور قابل توجهی تغییر دهد
نانومواد در دندانپزشکی
بسیاری از کاربردهای دندانپزشکی بالینی در حوزه نانومواد قرار دارد این کاربردهای احتمالی شامل نانو قالب گیری نانوسرامیک و نانوکامپوزیت میباشد فناوری نانو در حال حاضر با استفاده از نانو فیلرها برای ساخت قالبهایی با جزئیات دندانی بسیار دقیق و کامل بکار میرود این نانو فیلرها دارای ویژگیهایی همچون هیدروفیلی ،عالی جریان بهتر و فاصله کمتر در لبه های دندانی در مقایسه با فیلرهای سنتی .هستند
سرامیک ها به طور گسترده در ساخت پروتزهای دندان کاربرد دارند مانند ساخت دندان مصنوعی و روکشهای دندانی. هرچند آنها ویژگیهایی همچون سطح بالایی از استحکام و رسانایی الکتریکی و حرارتی پایینی از خود نشان میدهند اما کاملا شکننده هستند. اینجا جایی است که نانوتکنولوژی میتواند نقش خود را ایفا کند نانو سرامیک زیرکونیا میتواند برای بهبود سفتی و سختی و همچنین ایجاد شفافیت و مقاومت بهتر در برابر خوردگی استفاده شود.
زیبایی و استحکام مواد کامپوزیت مسئله مهمی است هر دو تا حد زیادی به اندازه و ابعاد ذرات فیلر وابسته هستند. به طور سنتی، بهبود در یک ویژگی به قیمت کاسته شدن در بعد دیگری تمام شده است. بیشتر اوقات ویژگی های زیبایی به ازای کاهش استحکام بوده
است
با این حال نانوکامپوزیتها مواد انعطاف پذیری هستند که می توانند برای بهبود استحکام و زیبایی با استفاده از انواع فیلرهاهمچون: شیشه باریم، نانوذرات گسسته سیلیس غیر آگلومر و فیلرهای پیش پلیمریزه شده به کار برده شوند همه این مواد در مقایسه با همتایان سنتی خود دارای ویژگیهای بالاتری هستند به طور مشابه پیشرفتهای جدید در این زمینه شامل دندانهای مصنوعی نانوکامپوزیت استفاده از فناوری نانو در ساخت مواد برای پیوندهای نانو استخوان است.
نانوداروها و نانو جراحی
بیماری پریودنتال ممکن است با کمک نانوذرات حاوی داروهایی با خواص ضد قارچی یا ضد باکتریایی درمان شود. در آینده بسیار نزدیک ممکن است بتوان بیماری پریودنتال را با کمک نانولولهها و کرههای توخالی به عنوان سیستمهای دارورسانی درمان کرد. قابلیتهای نانوذرات در مطالعات علمی تا به امروز بسیار امیدوار کننده به نظر میرسد بطور مثال در یک آزمایش تسریع بهبود زخم در موشهای دارای زخم سوختگی که با نانوذرات حاوی کورکومین درمان شده اند مشاهده شده است
نانو محلولها با ذرات قابل پراکنده شدن و منحصر به فرد میتوانند به عنوان عواملی برای اتصال به مواد یا ذرات دیگر عمل کنند. علاوه بر این فناوری نانو برای القای بیهوشی با کمک نانورباتها نیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد. این فناوری ممکن است بهتر از روشهای سنتی بیحسی دندانی باشد زیرا سریعتر و بدون سوزن بوده و در نتیجه نسبت به القای معمولی اضطراب کمتری برای بیمار ایجاد میکند
جراحی در سطح سلولی ممکن است در آیندهای نزدیک به لطف نوآوریهایی مانند نانوموچینها و سوزنهای نانو و غیره امکان پذیر شود. کاربردهای بیشتر نانوتکنولوژی در جراحی شامل ساخت سوزنهای بخیه با ابعاد نانو و کریستالهای داخلی و از فولاد ضد زنگ است این سوزنها برای برشهایی که باید در سطح سلولی ایجاد شوند ایده آل هستند این دستاوردها هرچند ممکن است مانند داستانی علمی تخیلی به نظر برسد اما با توجه به پیشرفتهای جاری در دنیای نانوتکنولوژی بسیار واقعی به نظر میرسد.
